GIDA FİYATLARINDAKİ YILLIK ENFLASYON YÜZDE 50’YİGEÇTİ
TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ KRİZ GIDA FİYATLARI YOLUYLA YOKSUL VATANDAŞLARI VURUYOR
GIDA FİYATLARI EYLÜL AYINDA YÜZDE 12,56, OCAK- EYLÜL DÖNEMİNDE YÜZDE 41,35, SON BİR YILDA İSE YÜZDE 51,75 ORANINDA ARTTI
GIDA FİYATLARINDA EYLÜLDE YAŞANAN YÜKSEK ORANLI ARTIŞLARDA TÜM GIDA GRUPLARI ETKİLİ OLDU
Türkiye ekonomisinde yaşanan ve giderek derinleşen ekonomik kriz, özellikle gıda fiyatları yoluyla dar gelirli ve yoksul vatandaşları vuruyor. Eylülde bir önceki aya göre yüzde 12,56 olan gıda fiyatlarındaki yıllık enflasyon son bir yılda yüzde 50’yi geçti.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu AR-GE biriminin, Ankara’daki pazar ve marketlerden düzenli olarak derlediği fiyatları esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının eylül ayı sonuçları, dar ve sabit gelirliler üzerindeki gıda enflasyonu baskısının krizle birlikte nasıl dayanılmaz bir noktaya geldiğini işaret ediyor.
Tüketim harcamaları araştırmaları, en yoksul yüzde 10’luk kesimin harcadığı her 100 liranın 31 lirasını gıda için yaptığını, en zengin yüzde 10’luk kesimin 100 liralık harcaması içerisinde gıdanın aldığı payın ise 13 lirada kaldığını gösteriyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar yoksulların bütçesini zenginlere göre çok daha derinden etkiliyor.
Birleşik Kamu-İş’in araştırmasına göre Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17,9 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 22,4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 13,4’ü buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,5 lirası tereyağı dışındaki yağlara,10,8 lirası meyveye, 15,1 lirası sebzeye, 6,1 lirası şeker, reçel, bal gibi gıda ürünlerine, 3,1 lirası çay ve kahveye, 3,6 lirası alkolsüz içeceklere, 2,2 lirası ise diğer gıda maddelerine ayrılıyor.
Bu arada TÜİK’in araştırmalarına göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.
Türkiye’de başta hayvancılık olmak üzere tarım sektörünün üretimindeki artışın, talep artışının gerisinde kalması, üreticiyle tüketici arasındaki zincirde yer alan aracıların yüksek kar oranları ve diğer nedenlerle gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan yoksul kesimler görüyor.
GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM (EYLÜL 2018)
Bir Önceki Aya Göre (%)
Son 9 Aylık (%)
Son 12 Aylık (%)
Ekmek, un, bulgur, makarna v.b.
8,91
26,83
27,74
Et-Balık
4,73
13,05
8,23
Süt, süt ürünleri, yumurta
3,96
31,33
44,27
Yağ
11,66
20,01
22,87
Meyve
15,66
75,26
61,63
Sebze
50,09
151,04
268,28
Bakliyat
7,79
-5,58
2,00
Diğer
3,25
14,21
26,67
Ortalama
12,56
41,35
51,75