GÜMÜŞHANE / GÜNDOĞUMU Genç Mimar Alpay Yazıcı, GÜNDOĞUMU'na Gümüşhane Evlerini yazdı.
Köylerin Mezar Taşları: Çok Katlı Betonarme Yapılar
Gümüşhane evleri, tarih boyunca coğrafi, dini ve kültürel faktörlerden etkilenerek zamanla kendine has bir mimariye kavuşmuştur.
*
Bu yapılarda daha çok ana malzeme olarak yöresel taş, kerpiç ve ahşap kullanılmıştır.
*
Yapıların genelinde zemin katlarda taş kullanılmış ve ara ara hatıl dönülmüştür.
*
Dış cephelere bakıldığında ise genellikle saman karışımlı çamur sıva ile kaplanmış, ak toprakla da badanalanmıştır.
*
Cephe genelindeki ahşap süslemelere bakıldığında ise genellikle geometriksel ve bitkisel karakterli olduğu görülmektedir.
*
Peki, Gümüşhane evleri köylerde de bu mimari özellikte midir?
Köylerin geneline bakıldığında, Gümüşhane evlerinin zemin katının özelliklerini görmek mümkündür.
*
Yani yığma taş duvarlarla örülmüş bir yapı ve dış kaplaması daha çok saman karışımlı çamur sıvadır.
*
2 katlı yapıların nadir yapıldığı köylerde ahşap işlemelerde dikkat çekmektedir.
*
Tek katlı olmasına rağmen, Gümüşhane evlerinin birçok özelliğini barındıran yapılar artık yok olmak üzeredir.
*
Özellikle köylerdeki yapılaşmalar ciddi oranda çarpıklaşmış ve betonarmeye dönmüştür.
*
Betonarme yapılar ne yazık ki haddinden fazla yüksek ve büyük yapılarak köylerin silüetini ve yöresel dokuyu bozmaya başlamıştır.
*
İl Özel İdare tarafından yöreye uygun mimari projeler hazırlanmış olmasına rağmen birçok kişi bunları kullanmamakta, kullananlar ise cephelerini farklı tasarlamaktadır.
*
Yöreye uygun yapılmayan bu yapılar köylerin hayat veren enerjisini tüketmekte, köylerin çekiciliğini azaltmaktadır.
*
Zamanla yıkılmaya mahkum yöresel yapıların yok olması durumunda ne yazık ki bizi beton yığını köyler karşılayacak.
*
Çocuklarımıza sevdirmeye çalıştığımız köylerin şehirlerden ne farkı kalacak? Peki, o bölgeye has mimari özellikler ne olacak?
*
Yılda en fazla 3 ay kaldığınız ve sadece 1 katını kullandığınız 3-4 katlı yapılarınızla köyünüze ihanet ettiğinizin farkında mısınız?
*
Şehrin karmaşasından, yoğunluğundan bıkıpta köyde bu denli yüksek yapılar yapmak sizce doğru mudur?
*
Peki ne yapmalıyız?
Öncelikle yapacağımız yapının büyüklüğünü abartmadan, gerçekten ihtiyacımız kadar büyüklükte yapmalıyız.
*
Yapı yüksekliğini 2 kattan fazla olmayacak şekilde, cephesel özelliklerde yöresel dokuya ve mimariye uygun hareket etmeli, köyümüze yapımızla değer katmalıyız.
*
Eğer yıllar sonra bile köyünüze aynı aşk ve tutkuyla gitmek istiyorsanız, yapacağınız yapının sadece sizi bağlamadığını, tüm köyün silüetini, yapısını etkileyeceğini bilerek hareket etmelisiniz.
